Lastryko to materiał kompozytowy, wylewany na miejscu lub prefabrykowany, który jest używany do obróbki podłóg i ścian. Składa się z okruchów marmuru , kwarcu , granitu , szkła lub innego odpowiedniego materiału, zalewanych spoiwem cementowym (do wiązania chemicznego), polimerowym (do wiązania fizycznego) lub ich kombinacją. Metalowe paski często dzielą sekcje lub zmieniają kolor lub materiał we wzorze. Dodatkowe frytki można posypać na wierzch mieszanki przed jej zestaleniem. Po utwardzeniu jest szlifowany i polerowany na gładko lub w inny sposób wykańczany, aby uzyskać jednolitą teksturę powierzchni. „Terrazzo” jest również często używane do opisania dowolnego wzoru podobnego do oryginalnych podłóg lastrykowych
Właściwe lastryko
Chociaż historię lastryko sięgają starożytnych mozaik egipskich, jego nowsi poprzednicy wywodzą się z Włoch. Stosowana dziś forma lastryko wywodzi się częściowo z XVIII-wiecznego pavimento alla Veneziana ( bruku weneckiego ) oraz tańszego seminato. Pavimento alla Veneziana kazał robotnikom ułożyć fragmenty marmuru obok siebie w podstawie z zaprawy. Lastryko jest również związane z techniką seminatow tym celu robotnicy wrzucali większe kawałki marmuru do cementu, który był następnie szlifowany i polerowany. Razem te metody tworzą ogólną formę lastryko, która składa się z kawałków kamienia, które są przyklejone do podłoża cementowego. Lastryko zostało po raz pierwszy wprowadzone w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 90. XIX wieku, ale zyskało popularność dopiero w latach 20. XX wieku. [2] Do tego czasu był ręcznie polerowany za pomocą narzędzia o długiej rękojeści zwanego galera . [2]Ze względu na prawdopodobieństwo pękania lastryko było używane na małą skalę w porównaniu z dużymi przestrzeniami, które widzimy dzisiaj. Popularność zyskały dwa wynalazki: przekładki i elektryczna szlifierka. Wynalezienie listew rozdzielających przez L. Del Turco i Bros. w 1924 r. powstrzymało pękanie lastryko, umożliwiając materiałowi większą przestrzeń na rozszerzanie się i kurczenie po instalacji. Ten wynalazek sprawił, że lastriko stało się trwałym i niezawodnym materiałem, a także umożliwiło dalsze prace projektowe w obrębie podłogi. [3] Podczas pracy z lastryko w różnych kolorach instalatorzy używają listew dzielących jako prowadnic. Elektryczna szlifierka i mechanizacja procesu produkcyjnego ograniczają koszty i czas, dzięki czemu lastryko jest niedrogą opcją na podłogę.
Style Art Deco i Moderne od lat 20. do 40. faworyzowały lastryko z przegrodami pozwalającymi na proste lub zakrzywione linie, które zwiększały potencjał dekoracyjny. [4] Popularność lastryko doprowadziła do wzrostu liczby instalatorów w latach dwudziestych. Narodowa Organizacja Terrazzo i Mozaiki została utworzona w 1931 roku w celu dalszej profesjonalizacji praktyki instalacji lastryko. [5] Jednym z najbardziej znanych przykładów lastryko jest Hollywoodzka Aleja Gwiazd . Stworzony w 1958 roku spacer honoruje celebrytów w postaci gwiazdy z lastryko, która wyświetla ich imię. [6]
Archeolodzy przyjęli termin lastryko na określenie posadzek wczesnoneolitycznych budynków ( PPNA i PPNB , ok. 9000–8000 pne) w zachodniej Azji , zbudowanych z wapna palonego i gliny, zabarwionych na czerwono z ochrą i polerowanych. Wtopiony pokruszony wapień nadaje mu lekko cętkowany wygląd. Wykorzystanie ognia do produkcji wapna palonego, którego używano również do wyrobu narzędzi, poprzedza produkcję ceramiki palonej o prawie tysiąc lat. [ potrzebne źródło ] We wczesnej neolitycznej osadzie Çayönü we wschodniej TurcjiOdkryto około 90 m2 podłóg z lastryko. Podłogi osiedla PPN B w Nevalı Çori mierzą około 80 m2 ( 860 stóp kwadratowych). Mają 15 cm (5,9 cala) grubości i zawierają około 10-15% wapna.
Podłogi te są prawie nieprzepuszczalne dla wilgoci i bardzo trwałe, ale ich budowa wymagała dużego nakładu energii. Gourdin i Kingery (1975) szacują, że produkcja dowolnej ilości wapna wymaga około pięciokrotnie większej ilości drewna. [7] [ potrzebne wyjaśnienie ] Niedawne eksperymenty przeprowadzone przez Affonso i Pernicka [8] wykazały, że potrzebna jest tylko dwa razy większa ilość, ale nadal wynosiłoby to 4,5 ton metrycznych suchego drewna na podłogi w Çayönü. Inne miejsca z podłogami lastryko to Nevalı Çori, Göbekli Tepe , Jericho i Kastros ( Cypr ).
Lastryko ze stylizowanym indiańskim wzornictwem na zaporze Hoovera
Ściana z lastryko na stacji metra Gamla stan , Sztokholm
Rzemieślnicy lastryko tworzą ściany, podłogi, tarasy i panele, eksponując marmurowe wióry i inne drobne kruszywa na powierzchni gotowego betonu lub żywicy epoksydowej . Wiele wstępnych prac pracowników lastryko jest podobnych do prac murarzy cementowych. Cementowe lastryko z wiórów marmurowych wymaga trzech warstw materiałów. Po pierwsze, murarze cementowi lub pracownicy lastryko budują solidny, równy fundament betonowy o głębokości od 76 do 102 mm. Po wyjęciu form z fundamentu pracownicy dodają warstwę piaskowego betonu o grubości 25 mm. Przed stwardnieniem tej warstwy pracownicy lastryko osadzają częściowo metalowe listwy rozdzielające w betonie wszędzie tam, gdzie ma nastąpić fuga lub zmiana koloru lastryko. W przypadku ostatniej warstwy pracownicy lastryko mieszają się i umieszczają w każdym z paneli drobną mieszankę wiórów marmurowych, która może być barwiona. Gdy mieszanina jest wciąż mokra, pracownicy wrzucają dodatkowe kawałki marmuru w różnych kolorach do każdego panelu i toczą obciążony wałek (100-125 funtów (45-57 kg)) po całej powierzchni.
W latach 70. wprowadzono lastryko na bazie polimerów , które nazywa się lastryko cienkowarstwowym. Początkowo jako spoiwo stosowano żywice poliestrowe i winyloestrowe . Obecnie większość zainstalowanego lastryka to lastryko epoksydowe. Przewagą tego materiału nad lastryko cementowym jest szersza gama kolorów, od 1 ⁄ 4 do 3 ⁄ 8cala (6,4 do 9,5 mm) grubości instalacji, mniejsza waga, szybszy montaż, nieprzepuszczalne wykończenie, wyższa wytrzymałość i mniejsza podatność na pękanie. Wadą lastryko na bazie żywicy epoksydowej jest to, że może być używane tylko do zastosowań wewnętrznych, a nie zewnętrznych. Lastryko na bazie żywicy epoksydowej traci kolor i lekko się łuszczy, gdy jest używane na zewnątrz, podczas gdy lastryko na bazie cementu nie. Oprócz mieszanek kruszyw marmurowych zastosowano inne kruszywa, takie jak masa perłowa i muszla uchowca . Kruszywa z recyklingu to: szkło, porcelana, beton i metal. Kształty i medaliony można wytwarzać na miejscu poprzez gięcie przekładek lub poza miejscem poprzez cięcie strumieniem wody .
Gdy lastryko jest dokładnie utwardzone, pomocnicy mielą je szlifierką do lastryko, która jest trochę jak polerka do podłóg , tylko o wiele cięższa. Niewielkie wgłębienia pozostawione przez szlifowanie są wypełniane odpowiednim materiałem fugowym i ręcznie zacierane, aby uzyskać gładką, jednolitą powierzchnię; jest następnie czyszczony, polerowany i uszczelniany.
Montaż lastryko obejmuje zarówno metodę klejoną, jak i niezwiązaną. Systemy klejone obejmują: klejone podkładowe, monolityczne, wiązane chemicznie oraz najnowszą metodę cienkowarstwową ( żywica epoksydowa ). Lastryko klejone nakłada się na podkład z zaprawy piaskowo-cementowej, który znajduje się na wierzchu płyty betonowej. Warstwa piaskowo-cementowa pozwala na zróżnicowanie gotowej płyty betonowej, na której jest osadzona. Lastryko monolityczne jest nakładane bezpośrednio na wyjątkowo płaską i wysokiej jakości betonową posadzkę. Cienkie lastryko nie wymaga podłoża betonowego. Zamiast tego można zainstalować elastyczną membranę, aby na powierzchni nie pojawiały się pęknięcia. [10] Niespojony obejmuje metodę poduszki piaskowej, która wykorzystuje wzmocnienie drutem, arkusz izolacyjny i pył piaskowy, który pochłania wszelkie ruchy płyty betonowej.[11]
Związek z mozaikamiEdytować
Chociaż lastriko wywodzi się z mozaiki, nie układa poszczególnych elementów w dekoracyjny wzór. Zamiast tego do podstawy zaprawy wrzucane są małe kawałki, co zapewnia bardziej jednolity wygląd powierzchni. Wzory dekoracyjne są tworzone przy użyciu przekładek, które tworzą linie między różnymi kolorowymi mieszankami lastryko.
Zobacz 10 sposobów na wykorzystanie lastryko
Pękanie jest najczęstszą formą awarii i jest zwykle spowodowane przez system konstrukcyjny, który podtrzymuje pokrycie lastryko, a nie przez sam materiał. Kontakt z zasadami lub kwasami może pogorszyć właściwości wiążące stosowane w lastryko. Ponieważ kruszywa są często pyłem marmurowym, który jest węglanem wapnia, mocny kwas może również powodować pogorszenie jakości kruszyw. Gdy konieczna jest częściowa wymiana, do tworzenia potencjalnych dopasowań wykorzystywany jest system „nawiasów”, który miesza i dopasowuje różne chipy. [11] Postarzane lastriko może zostać odnowione, aby przywrócić jego pierwotny wygląd poprzez ponowne polerowanie. [12]